Apert Sendromu, nadir görülen genetik bir hastalıktır . FGFR2 (Fibroblast Growth Factor Receptor 2) genindeki mutasyon sonucu gelişen bu sendromda, vücudun normal gelişimi bozulmuştur. Genellikle, kafatası, yüz, eller ve ayaklarda belirgin şekil bozuklukları ile kendini gösterir. Bu sendromun temel özelliği, vücuttaki bazı kemiklerin normalden daha erken kaynaşması ve bu durumun çeşitli anatomik bozukluklara yol açmasıdır. Apert Sendromu ellerin ve ayakların simetrik ve ağır formda sindaktili durumu ile giden kraniyosinostoz durumlarından (kafa kemiklerinin birleştikleri yerden erken kapanması) biridir. Kraniyofasyal anomaliler arasında kraniyosinostoz, oküler hipertelorizm ve orta yüzde hipoplazi (gelişme geriliği) sık görülür. Apert Sendromu olan hastalarda simflangizm (parmak eklemlerinin yapışık ve hareketsiz durumda olması) ve simetrik kompleks ve bilateral sindaktililer (yapışıklıklar) nedeni ile el fonksiyonu kısıtlıdır.
Daha nadir olarak %5’ten az sayıda hastada omuz ve dirsek sinostozu nedeniyle omuzda da hareket kısılılığı görülebilmektedir.
APERT SENDROMU SEBEBİ NEDİR VE HANGİ DURUMLARDA GÖRÜLÜR?
65000 canlı doğumda 1 görülme olasılığı mevcuttur.
Apert Sendromunda FGFR2 (Fibroblast Growth Factor Receptor 2) gibi genetik mutasyonlar, Otozomal Dominant kalıtım rol oynamaktadır. Genetik mutasyonların ağırlığı ekstremitelerdeki deformitelerin ağırlığı ile doğru orantılıdır.
Apert sendromu tanısı nasıl konulur?
Hastanın pediatrist, tıbbi genetik ve cerrah tarafından değerlendirilmesi, fizik muayene, röntgen ve tomografi gibi radyolojik görüntülemelerinin incelenmesi sonucunda konulur.
Apert sendromu sınıflaması nasıl yapılır?
Van Heest Sınıflamasına göre Apert Eli 3 tipe ayrılır.
Tip 1:
En sık görülen hafif formudur. 1 ve 2. Parmak aralığında basit sindaktili mevcuttur. 2,3 ve 4. Parmaklarda kemik ve yumuşak dokuyu içeren sindaktili (yapışıklık) mevcuttur. 4. Ve 5. Parmak arasında basit sindaktili mevcttur. Diğer parmak eklemlerinin aksine 5. Parmak DIP (distal interfalangeal eklemde minimal hareket açıkılığı mevcuttur. Radyal klinodaktili (parmakta eğrilik) görülebilir.
Tip 2:
Başparmaktada yapışıklık olması nedeniyle Tip 1’den daha ağır bir formdur. Başparmak ve işaret parmağı arasında sadece yumuşak doku içeren, kemik içermeyen sindaktili (yapışıklık) mevcuttur. Tip 1’deki gibi 2,3 ve 4. Parmaklarda kemik ve yumuşak dokuyu içeren sindaktili (yapışıklık) mevcuttur ve metakarpal kemiklerle de ilişkili olabilmektedir. 4. Ve 5. Parmak arasında kompleks sindaktili mevcuttur. Avuç içi konkav bir görünümdedir.
Tip 3 :
En az görülen ve en ağır formudur. 1, 2, 3 ve 4. Parmaklar arasında hem kemik hem de yumuşak doku içeren kompleks füzyon (birleşme) mevcuttur. Bazı vakalarda başparmak ve işaret parmağı ayırt edilememektedir. 4 ve 5. Parmaklar arasında genelde basit ve komplet sindaktili (yapışıklık) mevcuttur.
‘Apert eli’ anatomisi
Apert eli, Apert sendromunun bir parçası olarak elin anatomik yapısındaki ciddi değişiklikleri ifade eder. Apert sendromunda genellikle el ve parmaklarda gelişimsel bozukluklar görülür. Bu bozukluklar, elin anatomik yapısında belirgin değişikliklere neden olabilir.
Apert Eli Anatomisi
Apert sendromunda, ellerde ve parmaklarda yaşanan gelişimsel bozukluklar şu şekilde özetlenebilir:
Parmakların Kaynaşması (Sindaktili):
Apert sendromunun en yaygın özelliği, ellerdeki parmakların birbirine kaynamasıdır. Bu duruma sindaktili denir.
Parmaklar genellikle 2. ve 3. parmaklar, 3. ve 4. parmaklar arasında kaynaşabilir.
Kaynaşma, deri veya kemik üzerinde olabilir. Bazen, sadece derinin kaynaşması, bazen de kemiklerin birleşmesi söz konusu olabilir.
Kısa Parmaklar ve Kısmi Eksiklikler:
Apert sendromu olan bireylerde parmaklar genellikle kısa ve incelmiş olabilir.
Bazı parmaklar, diğer parmaklardan daha kısa olabilir veya tamamen eksik olabilir. Örneğin, bazen baş parmak (poliks) veya küçük parmak (serçe parmağı) gelişmeyebilir.
Çarpık Parmaklar:
El parmakları genellikle düz değildir. Genetik bozukluk nedeniyle, parmaklarda belirgin çarpıklıklar olabilir.
Parlak eklemler veya diğer parmak eklemlerinde fleksiyon deformiteleri de görülebilir.
Fistül ve Damar Anormallikleri:
Ellerdeki damar yapıları da normalden farklı olabilir. Damarlar bazen anormal şekilde genişleyebilir ya da daha ince olabilir.
Yine, cilt altı dokularında da anormallikler olabilir.
Elin Güçsüzlüğü:
Elin kas yapısı, parmak kaynaşması ve diğer anatomik bozukluklar nedeniyle, genellikle normalden daha zayıf olabilir.
Elin fonksiyonel kullanımı sınırlanabilir, çünkü parmaklar düzgün hareket edemez ve elin kavrama yeteneği azalmış olabilir.
Ne zaman tedavi edilir?
Genellikle cerrahi müdahale gerektirir. Özellikle kafatası ve yüz deformitelerinin düzeltilmesi, parmak kaynaşmalarının ayrılması ve eklem hareketliliğinin artırılması amacıyla cerrahi işlemler yapılır. Ayrıca, fiziksel terapi ve estetik düzeltmelerle hastaların yaşam kalitesi iyileştirilebilir. Hastanın el deformitesine eşlik eden kraniyofasyal veya diğer konjenital deformitelerinin anesteziye engel bir durum teşkil etmemesi durumunda, 6. Aydan itibaren yapışıklıkların açılması önerilmektedir. Yapışıklıkların açılması ameliyatının hemen sonrasında hastanın el fizyoterapisi ile el fonksiyonlarının optimize edilmesi hedeflenir.
Tedavide amaç nedir?
Cerrahi müdahale ile kaynaşan parmaklar arasındaki boşluklar anatomik olarak düzeltilir. Bu sayede, parmakları birbirinden ayırmak ve her parmağın bağımsız hareket etmesi amaçlanır. Cilt greftleri kullanılarak, yeni parmak aralıkları oluşturulabilir. Cilt grefti, genellikle sağlıklı bir bölgeden alınarak yapışıklık olan bölgeye yerleştirilir. Bu sayede parmaklar arasındaki boşluklar artırılır ve elin fonksiyonu iyileştirilir.
Eklemlerin hareket etmesi sağlanarak, elin kavrama gücü ve ince motor becerileri yeniden kazandırılabilir
Ayrıca elin estetik görünümü düzeltilmeye çalışılır. Parmakların daha doğal bir şekilde ayrılması, cilt greftlerinin düzgün bir şekilde yerleştirilmesi ve iyileşme süreciyle ilgili olarak estetik düzeltmelerin yapılması sağlanabilir
Nasıl tedavi edilir ?
Apert Sendromu multidisipliner tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Cerrahi, pediatri, genetik, anestezi, fizik tedavi alanında uzman bir ekip gerektirir. Radyografik değerlendirme ve fizik muayene sonrası elin fonksiyonu değerlendirilir, tedavi amaçları gözden geçirilir. Ebeveynler tarafından yapılabilecek pasif eklem hareket açıklığı arttırılması için egzersizler önerilir ve en erken dönemde başlanır.
Cerrahi tedavi; ele fonksiyonellik kazandırmak amacıyla parmaklar arasındaki hafiften ağır forma kadar olabilecek sindaktili (yapışıklık) ayrılmasını, parmak aralıkların oluşturulmasını, kemik sinostozlarının (yapışıklık) tedavisini içermektedir. Cerrahi tedavi, tüm parmaklarda yapışıklık mevcut ise, parmaklarda ve ciltte dolaşım problemi gelişmesini önlemek için birden fazla aşamalı olarak planlanmaktadır.
Aşamalı planlanan ameliyatların 5-6 yaşlarına kadar tamamlanması hedeflenir.
Ameliyat sonrası nelere dikkat edilmelidir?
Operasyon sonrasında el fizyoterapisi önerilir, çeşitli oyun ve aktivitelerle hastanın elini kullanması teşvik edilir, kaba ve ince kavrama, kıstırma gibi el hareketlerinin yapılması, fonksiyonların optimize edilmesi hedeflenir.
Ektrodaktili olarak da bilinen, elde V şeklinde bir yarık deformitesinin oluştuğu, elin orta kısmındaki parmaklarda eksiklik görülen veya şekil bozukluğu oluşturan patolojik ek kemiklerin varolabildiği doğumsal bir el anomalisidir. Parmaklarda eksiklik en sık elin orta kısmında görülür. Daha nadiren de başparmak ve serçe parmak kısmında meydana gelebilir. Serçe parmak(5.parmak) her zaman mevcuttur. Erkeklerde beş kat daha fazla sıklıkta görülür. Yaklaşık 90 bin doğumda bir görülmektedir. Tek elde ortaya çıkabileceği gibi, her iki elde de görülme olasılığı mevcuttur. Hastaların büyük çoğunluğunda yarık el deformitesine yarık ayak deformitesi de eşlik eder.
Yarık el sebebi nedir ?
Embriyolojik gelişim esnasında elin yumuşak doku ve kemik yapılarında merkezi büyüme ve gelişmeyi sağlayan basamaktaki problem nedeniyle görülür. Eli oluşturacak olan tomurcuk yapılarında mutasyon veya defekt nedeniyle el yarık gelişir. Tam olarak nedeni açıklanamamakla beraber ailesel geçişli olabilmektedir. Ailesel geçişli olgular otozomal dominant olarak bilinmektedir.
Tanı nasıl konulur ?
Doğumdan sonra yapılan fizik muayenede parmaklarda eksiklik veya sindaktili (yapışık parmaklılık) olması nedeniyle elde V şeklinde bir açıklık tespit edilir. Aynı zamanda ayakta da görülebilir.
Gözlerde anomali, konjenital kalp hastalıkları, yarık damak dudak, yarık ayak, sağırlık ve diğer ekstremitelerde kemik ve eklem anomalileri eşlik edebilir. Bu konjenital anomaliye en sık eşlik eden sendrom EEC (ektrodaktili, ektodermal displazi, yarık) sendromudur. EEC sendromunda yarık el veya ayak, nazo-lakrimal kanal tıkanıklığı, yarık dudak – damak, ürogenital anomaliler, iletim tipi işitme kaybı, mandibulofacial dizostos görülebilir.
Yarık el sınıflaması nasıl yapılır?
Manske ve Halikis Sınıflaması
Tip 1: Başparmak ve işaret parmağı arasındaki aralık normaldir.
Tip2a: Başparmak ve işaret parmağı arasındaki aralık hafif derecede daralmıştır.
Tip 2b: Başparmak ve işaret parmağı arasındaki aralık ağır derecede daralmıştır.
Tip 3: Başparmak ve işaret parmağı arasında sindaktili (yapışıklık parmaklılık) mevcuttur.
Tip 4: İşaret parmağındaki kemik yapılar mevcut değildir ve başparmak ve işaret parmağı arasındaki boşluk yarık deformitesi ile birleşmiştir.
Tip5: Başparmak yapıları kaybolmuş, başparmak ve işaret parmağı arasındaki boşluk tamamen yok olmuştur.
Yarık el ne zaman tedavi edilir ?
Deformite zamanla kötüleşeceğinden hastalar bir yaşına kadar tedavi edilmelidi. Operasyon genel anestezi altında gerçekleştirilir. r. Malformasyonun düzeyine bağlı olarak ileriki dönemlerde ek operasyonlar planlanır. Planlanan ek ameliyatlar yaklaşık 6 ay arayla yaklaşık 2 yaş veya hasta okula başlamadan tamamlanmalıdır.
Yarık el tedavisinde amaç nedir?
Tedavde amaç öncelikle mevcut yarığın kapatılarak elin fonksiyonel şekilde kullanılabileceği biçide deformitenin düzeltilmesi ve kozmetik açıdan tatmin edici bir görünüme ulaşılmasıdır .Bununla birlikte elin İnce motor hareketlerini, kıstırma ve kavrama gibi hareketleri yapabilmesi için başparmak ve işaret parmağı arasında fonksiyonel bir boşluk oluşturulması ,El ve parmak kemiklerinin stabilizasyonunun sağlanması ve parmaklar? daki deformitelerin düzeltilmesi amaçlanır.
Yarık el nasıl tedavi edilir ?
Yarık el cerrahi yöntemlerle tedavi edilir. Cerrahi yarığın kapatılmasından ibaret değildir, vakanın özelliklerine ve ağırlığına göre şekillenir. Eğer başparmak ve ikinci parmak arasındaki aralık dar veya gelişmemişse bu yapının rekonstrüksiyonu mutlaka gereklidir. Cilt ve eldeki kemikler yeniden düzenlenir ve sabitlenir. Anormal görünümde olan parmaklardaki deformasyonlar düzeltilir. Başparmak eksikliği mevcutsa parmak nakli yapılabilir.
Ameliyatın en önemli endikasyonu yarıkta yatay kemik varlığıdır, bu kemiğin varlığı büyüdükçe yarığı genişletmesi nedeniyle tehlikelidir.
Parmaklara işlevsellik ve iyi görünüm kazandırmak amacıyla yatay kemik çıkarılması, sindaktili varsa yapışık parmakların ayrılması, altıgen şekilli flep ile parmak arası oluşturulması ve Z plasti ile yarık kapatılması ameliyatları yapılabilir.
Ameliyat sonrası nelere dikkat edilmelidir ?
Ameliyatta parmak kemikleri teller ile stabilize edilir ve 6 haftalık bir alçı tedavisi uygulanır. Bu sürede alçının çıkarılmaması ve yara bakımının düzgün yapılması önemlidir.
Ameliyatın uzun dönem sonucunda çocuğun nesneleri parmaklarıyla kavrayabilmesi, sıkıştırabilmesi ve serbest bırakabilmesi beklendiğinden uygun şekilde rehabilitasyon uygulanması önemlidir. Yarık el ve ayak hastaları hem sosyal hem de pskikolojik olarak durumdan etkilenmektedir. Fizik tedavi ile, çocuğun elini kullanmayı sakınmaması için çeşitli oyunlarla desteklenmeli, günlük aktivitelerine entegre edilmelidir.
Yarık Ayak
Doğumsal olarak ayakta metatars, bilek ve parmakların yokluğu nedeniyle yarık mevcuttur. Genelde iki taraflıdır. Ayak yarığının tedavisindeki esas amaç yürümede sorun ve ağrı olmaması, hastanın ayakkabı giyebilmesi, görünümün estetik açıdan düzeltilmesidir. Ayakta da eldeki gibi altıgen ve üçgen flepler planlanarak yarık kapatılması ameliyatları yapılmaktadır.
Skafoid kaynamaması, bileğinizdeki sekiz küçük kemikten biri olan skafoid kemiğinin kırıldıktan sonra düzgün şekilde iyileşmemesi durumudur. Normalde kemik kırıldıktan sonra, kırık parçaların bir araya gelip yeni kemik dokusuyla birleşmesi beklenir. Ancak skafoid gibi bazı kemiklerde bu süreç her zaman sorunsuz işlemez. Özellikle kan dolaşımının zayıf olduğu bölgelerde oluşan kırıklarda, kemik uçlarına yeterli besin ve oksijen ulaşamazsa kaynama gerçekleşmeyebilir.
Skafoid kemiği, el bileğinizin iki karpal sırası arasında yer alır ve bu bölgede düzgün bir hizalanma ile hareketin sağlıklı şekilde sürdürülmesinde kritik rol oynar. Eğer bu kemik doğru şekilde kaynamazsa zamanla el bileğinde ağrı, hareket kısıtlılığı, tutukluk ve uzun vadede kireçlenme (artroz) gibi ciddi sorunlar ortaya çıkabilir.
Skafoid’in kendine özgü bir şekli vardır; fasulyeye benzeyen bu kemik hem üç boyutlu bir yapıdadır hem de damar ağı açısından özel bir yerleşime sahiptir. El bileğine yakın olan kısmı, yani proksimal parçası, özellikle zayıf kanlanma alır. Eğer bu damarlar kırık sırasında hasar görürse, kemiğin bu kısmı canlılığını kaybedebilir (avasküler nekroz) ve bu da iyileşme sürecini engelleyebilir.
Genellikle bir skafoid kırığı, tanı konmasından sonra alçı ile tedavi edilir. Ancak bazı durumlarda kırık parçaları yer değiştirmişse ya da belirli bölgelerde ise cerrahi müdahale gerekebilir. Yine de her iki durumda da, eğer kırık altı ay içinde iyileşmemişse, bu durum nonunion yani kaynamama olarak tanımlanır. Daha kısa süreli ama yavaş ilerleyen iyileşmelere ise gecikmiş kaynama denir.
Kaynamayan bir skafoid kırığı, sadece kemiğin kendisini değil, bileğin genel işlevini de etkiler. Çünkü skafoid, bilekteki diğer kemiklerle birlikte dengeli bir yapı oluşturur. Kaynama olmadığında, bu denge bozulur, kemiğin parçaları birbirinden bağımsız hareket etmeye başlar ve bu durum bilekte mekanik sorunlara, ağrıya ve ilerleyici eklem hasarına yol açar.
Bu nedenle, özellikle bilek üzerine düşme sonrası geçmeyen ağrı, hassasiyet ve fonksiyon kaybı varsa, durum mutlaka ortopedi uzmanı tarafından değerlendirilmelidir. Erken tanı ve doğru tedaviyle, skafoid kırıkları genellikle sorunsuz iyileşir ve komplikasyonlar önlenebilir.
Özellikle kol açıkken el bileği üzerine düşme sonrası skafoid kırığı oluşabilir. El bileği kemikleri arasında en sık kırık meydana gelen kemiktir. Skafoid yapısı ve damarlanması enteresan bir kemiktir. Fasulyeye benzer 3 boyutlu değişken bir şekli vardır. Kemiğin kanlanması ve damar yapılarının yerleşimi nedeni ile el bileğine yakın olan kısmın dolaşımı zayıftır. Kırık sonrası kanlanmayı sağlayan damar yapıların hasarlanması olabilir ve kemiğin bir kısmının dolaşımı bozulur(avasküler nekroz) bu nedenle kırık kaynaması sağlanamayabilir.
Kırıkta 6 ay sonra kaynama sağlanamamasına nonunion denir. Kırığın normal kaynama süresinden uzun süren kaynama sorunlarına gecikmiş kaynama adı verilir. Skafoid kamik kaynamaması(nonunion) el bileği fonksiyonlarını etkiler, el bileği kemiklerinin oluşturduğu iki sıra arasında denge bozulur. Skafoidin iki parçası bağımsız olarak hareket eder. Bu, el bileği ekleminde kireçlenme oluşumunu artıracak el bileği mekanik sorunlarını doğurur.
Kırık sonrası uzun süre alçılama ile iyileşme sağlanmayan veya operasyon sonrası kırık kaynaması sağlanamayan olgularda nonunion görülür. Skafoid kırıklı bazı hastalar kırık oluştuğunun ve sonrasında kaynamadığının farkında değildirler. El bileği ağrısı ile doktora başvurulduğunda kırık olduğu saptanır. Bu tip hastalarda hayatlarının bir döneminde ihmal ettikleri el bileği travma hikayesi mevcuttur. Direkt film bilgisayarlı tomografi ve MRI tanıda yararlıdır.
Belirgin kireçlenme olmamış ise tedavinin amacı kemik kaynamasının sağlanmasıdır. Avaskuler nekroz denilen el bileğine doğru olan kemik kırık kısmının dolaşımının bozulması tedavi kararının verilmesinde etkilidir. Tedavide kırık fragmanlarının uçlarının tazelenmesi, sonrası araya yerleştirilen başka bir yerden alınan kemik grefti konarak vida veya teller yardımı ile sabitleme yapılır. Eğer üst kemik kırık kısmında dolaşım bozukluğu var ise damarlı kemik nakli yapılarak kırık kaynaması ve kemik beslenmesi sağlanmaya çalışılır. Eğer el bileğinde kireçlenme başlamış ise daha fazla skafoidin kaynatılması için çaba sarf etmeye gerek yoktur. Burada amaç ağrısız ve fonksiyonel olarak kullanılabilecek bir el bileği yaratmaktır. El bileği kireçlenmesinin derecesine bağlı olarak etraf eklemlerin hangisinin korunacağına karar verilmelidir. Radial stiloidektomi(radius kemiğinin kireçlenen bir kısmının çıkarılması), proksimal sıra karpektomisi(el bileği kemiklerinin üst sırasının çıkarılması), el bileği sınırlı dondurulması ve skafoid alt pol çıkarılması, çok yaygın artritlerde total el bileği dondurulması planlanır
Skafoid kırıklarına nasıl tanı konulur?
Bu kırık genellikle kol açıkken düşme sonucu, elin üzerine alınan ani darbelerle oluşur ve el bileği kemikleri arasında en sık kırılan kemik olarak bilinir. Skafoid kırıkları genellikle başlangıçta şiddetli ağrılarla kendini göstermez. Kırık sonrası hafif ağrı, özellikle el bileği çevresinde, genellikle diğer hafif yaralanmalarla karıştırılabilir. Ayrıca, kırık bazen zamanla daha belirgin hale gelir, bu da tanıyı zorlaştırabilir.
Skafoid kemiği, el bileğinin derinlerinde yer alan ve anatomik olarak zor görünen bir kemiktir. İlk röntgen çekildiğinde kırık çoğu zaman görünmeyebilir, çünkü kırık, kemiğin yalnızca bir kısmını etkileyebilir veya kemik tamamen kaymamış olabilir. Ayrıca, skafoid kemiğinin belirli bölgelerinde kan akışı sınırlıdır, bu da kaynamayı ve iyileşmeyi zorlaştırabilir.
Küçük ve mikroskobik kırıklar bile başlangıçta sadece hafif ağrı veya bileklerde hassasiyet gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Kimi zaman insanlar bu belirtileri önemsemezler ve daha büyük bir soruna dönüşene kadar tedavi edilmez.
ilek ağrısının daha yaygın sebepleri (burkulma, tendon iltihabı, vb.) skafoid kırığı ile karıştırılabilir. Kırığın başlangıçta doğru teşhis edilmemesi, tedavi sürecinin gecikmesine yol açabilir.
Skafoid kaynamaması ne gibi belirtiler gösterir?
Skafoid kaynamaması genellikle el bileği ve parmaklarda sürekli ağrı, el bileğinde hareketlerde zorluk ve kısıtlanma , bilekte şişlik ve hassaiyet yaratabilir. Zaman içinde el bileğindeki ağrı şiddetlenerek hastanın hayataını olumsuz yönde etkileyebilir.
Skafoid kaynamamasında tedavi nasıl yapılır ?
Skafoid kaynamamanın tedavisi, kemiğin ne kadar süredir kırık olduğuna, kan dolaşımının zarar görüp görmediğine ve semptomların ne kadar şiddetli olduğuna bağlıdır.
Cerrahi Olmayan Tedavi
Bazı durumlarda, özellikle hasta yaşlıysa veya bileğini fazla kullanmıyorsa, cerrahi olmayan yöntemler denenebilir. Bu tedavide hastaya bileğini sabit tutması ve kemiğin iyileşmesine yardımcı olması için bir alçı veya atel önerilir. Ancak kemiğin uzun süredir kırık olduğu durumlarda bu yöntem çoğunlukla başarılı olmaz ve ameliyat ile tedavi seçeneği dü*şünülür.
Skafoid kaynamaması ameliyatla tedavi
Skafoid kaynamamanın tedavisinde en yaygın yöntem cerrahidir. Özellikle kırığı uzun süre önce oluşan ve sürekli ağrı şikayeti olan hastalar ile günlük hayatta elini aktif olarak kullanan bireylerde cerrahi tedavi ön planda düşünülmelidir.
Ameliyatta kemiğin kırılan ve kaynamayan bölgesi bulunarak zaman içinde oluşmuş sert dokular temizlenir. Kemiğin doğru pozisyona getirilmesi için gerekli düzeltmeler yapılır. Bu aşamada çoğlunlkla kırık hattında taze kemik dokusu koyarak kaynamanın hızlandırılması amaçlanır. Kullanılacak taze kemiki dokusu vücudun başka bir yerinden (genellikle dirsekten veya el bileğinden ) alınarak kırık hattına taşınır. Alınan bu dokuya kemik grefti adı verilir. Buna kemik grefti denir. İki türü vardır:
Damarsız Kemik Grefti: Skafoidin kan dolaşımı bozulmamış, damar yapısının hala sağlam olduğu düşünülüyorsa bu tür greft kullanılırç iyiyse kullanılır. Kemik grefti, kırık parçaların bir araya gelmesine yardımcı olur. Özellikle kemiğin içi her iki parçada yeterince boşaltıldıktan sonra araya yerleştirilen kemik greftinin fiksasyonu ile kaynama sağlanmaya çalışılır.
Damarlı Kemik Grefti : Skafoidin kan dolaşımı zarar görmüşse ,kemiği besleyen damarlar artık çalışmıyorsa bu greft tercih edilir. Greft, iyileşmeyi artırmak için küçük bir kan damarı içerir. Kemik dokunun periost denen üst zarı ile beraber kan damarları korunarak kaldırılması va kırık hattına taşınıp kırık arasına uygun şekilde yerleştirildikten sonra tespiti sağlanır.
Kırık uçları temizlenip kırık hattı doğru pozisyona getirildikten sonra araya taze kemik dokusu içeren kemik greftleri uygun şeilde yerleştirilir ve tüm parçaların iyileşme tamamlanıncaya kadar sabit bir şekilde durabilmesi için tespit edilir. Kemik tespiti için genellikle vidalar veya teller kullanır. Yaygın olarak kullanılan bir vida türü, “başsız kompresyon vidasıdır. Bu vida, kemik parçalarını bir arada tutar ve kemiklerin doğru pozisyonda iyileşmesine yardımcı olur. Aynı zamanda kırık hattına oluşturulan kompresyon nedeni ile kırık kaynaması sağlanmaya çalışılır. Bazı durumlarda kırık tespiti için teller de kullanılabilir.
Artroskopik skafoid kaynamama tedavisi, skafoid kemiğinin kırık sonrası iyileşmemesi durumunda minimal invaziv bir cerrahi kapalı kameralı yöntemle tedavi edilmesi işlemidir. Artroskopi, küçük kesilerden sokulan bir kamera ve özel aletler kullanılarak yapılan bir cerrahi tekniktir. Bu yöntem, açık cerrahiye kıyasla daha az doku hasarı, daha az ağrı ve daha hızlı iyileşme süresi sağlar.
Artroskopik tedavi küçük kesilerle yapıldığı için doku hasarı azdır. Açık cerrahiye göre daha az ağrıya neden olur. İyileşme süreci daha hızlıdır. Küçük kesiler nedeniyle daha az iz kalır. Artroskopik kamera sayesindeel bileğindeki tüm yapıların incelenmesi mümkün olur ve hasarlı yapıların tespit ve tamiri yapılabilir.
Hangi durumlarda artroskopik tedavi tercih edilir ?
Artroskopik tedavi, skafoid kırığının iyileşmemesi (nonunion), kırık bölgesinde minimal yer değiştirme (deplase) olması ,avasküler nekroz (AVN) olmaması veya erken evrede olması ve hastanın genel sağlık durumunun uygun olması durumlarında tercih edilebilir.
. İşlem sırasında açık cerrahiye benzer şekilde kırık bölgesindeki ölü veya hasarlı dokular ve kemik yüzeyleri tazelenir ve kırık bölgesine dirsek ve el bileği bölgesinden alınan kemik grefti yine kapalı yöntemler ile yerleştir. Bu sayede kırık parçalar arası boşluklar taze kemik dokusu ile doldurularak iyileşme süreci desteklenir. Kırık parçaları bir arada tutmak için başsız kompresyon vidaları veya teller kullanılır ve kemiklerin doğru pozisyonda kaynamasını sağlanır. İşlem sırasında artroskopik kamera ile kırık bölgesi sürekli izlenir ve doğru hizalamanın sağlandığından emin olunur. Gerçekleştirilen tüm işlemler kapalı yöntemle olduğundan çevredeki yumuşak dokulara hasar verilmeden iyileşme süreci hızlandırılmış olur.
Artroskopik skafoid kaynamama tedavisi başarı şansı erken evre skafoid kaynamamalarda ve avasküler nekroz olmayan vakalarda daha yüksektir.
İleri derecede avasküler nekroz (AVN) olan hastalar, skafoid kemiğinde ciddi yer değiştirme veya çökme olan vakalar, bilekte ileri derecede artrit (SNAC evre 3-4) olan hastalar kapalı kameralı sistem ile tedavi için uygun hastalar değildir.
Artroskopik tedavi, özellikle genç ve aktif hastalar için avantajlıdır. Daha az doku hasarı, daha hızlı iyileşme ve daha az skar oluşumu gibi avantajları nedeniyle tercih edilir. Ancak her hasta için uygun olmayabilir; tedavi kararı, doktorunuz tarafından detaylı bir değerlendirme sonrası verilir.
Artroskopik skafoid kaynamama tedavisi, modern cerrahi tekniklerin avantajlarını kullanarak skafoid kırıklarının iyileşmesini sağlayan etkili bir yöntemdir. Eğer skafoid kaynamama teşhisi konulduysa, bir el cerrahisi uzmanına danışarak artroskopik tedavinin sizin için uygun olup olmadığını öğrenebilirsiniz.
Skafoid kaynamama sorunu için kurtarma Ameliyatları:
Eğer skafoid kaynamaması uzun süredir varsa ve artrit veya başka hasarlara neden olduysa ve yukarda bahsedilen ameliyatla için uygun olmayan bir hasta ise daha karmaşık ameliyatlar gerekebilir. Bunlara kurtarma ameliyatları denir.
Proksimal Sıra Karpektomi (PRC)
Bilek kemiklerinin bir kısmının çıkarılmasıyla ağrıyı azaltmak ve hareketi iyileştirmek için en sık kullanılan yöntemlerden biridir.
Dört Köşe Füzyonu:
Skafoidin çıkarılması ve kalan kemiklerin birleştirilerek bileğin stabilize edilmesi amaçalanır Genelde el bileği hareket kısıtlılığı oluşturabilmesi ve kemikler arasında kaynama gerektirmesi nedeniyle uzun alçı dönemi ihtiyacı vardır. Bizim merkezimi.zde daha az uygulanan bir tekniktir.
Bilek dondurma ameliyatı ( artrodez)
Bilek kemiklerinin tamamen birleştirilmesiyle ağrıyı ortadan kaldırmak amacıyla yapılır Ağır iş yapan genç hastalarda uygun tedavi seçeneğidir.
Skafoid kaynamama sorununa ait ameliyatlardan sonra bilek genellikle 6 ila 8 hafta boyunca bir alçı veya atelle sabitlenir. Bu süre boyunca bileğinizi ağır aktivitelerde kullanmaktan kaçınmanız gerekir. Alçı çıkarıldıktan sonra, bilek hareketini ve gücünü geri kazandırmak için fizik tedavi önerilir. Düzenli kontroller ve görüntüleme testleri (röntgen veya BT taramaları gibi) yapılarak kemiğin iyileştiğinden emin olunur.
Ameliyatın başarı oranı genellikle yüksektir. Erken tedavi edilen vakalarda yüksek oranlarda iyileşme ve kaynama sağlanır. Ancak kemik uzun süredir kırıksa veya kan dolaşımı zarar görmüşse başarı şansı daha düşüktür. Bazı durumlarda ek ameliyatlar gerekebilir.
Skafoid kaynanama ameliyatı riskli midir?
Her ameliyatta olduğu gibi, bazı hastalarda ameliyat sorası sorunlar oluşabilir. Kemiğin düzgün şekilde iyileşmemesi görülebilir. Kan dolaşımının zarar görmesi, bu da kemiğin bir kısmının ölmesine (avasküler nekroz) neden olabilir. Bilekte kireçlenme ve hareket kısıtlılığı olabilir. Yine ameliyatta kullanılan vidalar veya tellerle ilgili sorunlar görülebilir.
Skafoid kaynamamasını önlemenin anahtarı erken tedavidir. Bilek yaralanmanız varsa ve skafoid kırığından şüpheleniyorsanız, hemen bir doktora görünmeniz önemlidir. Erken teşhis ve tedavi, komplikasyonları önleyebilir ve normal aktivitelerinize daha hızlı dönmenize yardımcı olabilir.
Skafoid kaynamama ciddi bir durumdur, ancak doğru tedaviyle çoğu kişi iyileşebilir. Ameliyat genellikle kemiğin iyileşmesi için gereklidir ve iyileşme süreci zaman ve sabır gerektirir. Eğer bilek ağrınız varsa veya bilek yaralanması geçmişiniz varsa, bir el cerrahisi uzmanına görünerek tanı ve tedavi almak önemlidir
