Skapular Diskinezi Nedir?
Skapular diskinezi, kürek kemiğinin (skapula) hareketlerinde anormal bir modelin ortaya
çıkmasıyla karakterize edilen bir durumdur. Skapula, omuz eklemi için bir temel görevi görür
ve kolun hareketlerine yardımcı olur. Normalde, skapula ve omuz arasındaki ilişki oldukça
hassas bir dengededir ve bu denge, kolların serbestçe hareket etmesini sağlar. Ancak, bu
denge bozulduğunda, skapular diskinezi olarak bilinen durum ortaya çıkar. Skapular
diskinezi, omuz ve skapulanın uyumlu hareket etmemesinden kaynaklanır ve genellikle omuz
ağrısı, fonksiyon kaybı ve yaralanma riskinde artışa neden olur.
Skapular Dizkinezi Sebepleri Nelerdir?
Skapular diskinezi’nin gelişiminde birçok faktör rol oynar. Bu faktörlerin başında kas
dengesizlikleri, sinir hasarları, postür bozuklukları ve omuz yaralanmaları gelir. Skapulanın
düzgün hareket etmesini sağlayan kaslar arasında dengesizlikler oluştuğunda, skapula
normal hareket paternini kaybedebilir. Özellikle serratus anterior, trapezius ve rhomboid
kaslarının zayıflığı veya gerginliği, skapular diskineziye neden olabilir. Bu kasların yetersiz
aktivasyonu, skapulanın yanlış hizalanmasına ve hareketlerinde bozulmalara yol açabilir.
Skapula çevresindeki kas gruplarının bir kısmı aşırı gergin olabilirken, diğerleri zayıflamış
olabilir, bu da dengesiz bir hareket paternine neden olur. Bu dengesizlikler zamanla artarak,
skapulanın normal fonksiyonunu tamamen kaybetmesine yol açabilir.
Sinir hasarları da skapular diskinezide önemli bir rol oynar. Uzun thoracic sinirinin hasar görmesi,
serratus anterior kasının zayıflamasına ve bunun sonucunda skapulanın anormal hareket
etmesine neden olabilir. Bu durum, “winging scapula” olarak bilinen ve skapulanın anormal
bir şekilde dışa doğru çıkıntı yaptığı bir durumu da beraberinde getirebilir. Sinir hasarları,
genellikle doğrudan travmalar, cerrahi müdahaleler ya da sinirin sıkışması sonucu ortaya
çıkar ve bu durumlar yaratılan baskının derecesine bağlı olarak, skapulanın hareketlerini
ciddi şekilde etkileyebilir.
Postür bozuklukları da skapular diskineziye katkıda bulunur. Özellikle masa başında uzun
süre oturmak gibi kötü postür alışkanlıkları, skapular kaslarda gerginliğe ve dengesizliklere
yol açabilir. Omuzların öne doğru yuvarlandığı, başın öne doğru eğildiği duruşlar, skapulanın
pozisyonunu etkileyerek diskineziye zemin hazırlayabilir. Modern yaşam tarzı, bu tür postür
bozukluklarının yaygınlaşmasına neden olmuş, bu da skapular diskinezi vakalarının
artmasına yol açmıştır. Kötü postür zamanla omuz eklemi ve çevresindeki kasların
normalden farklı çalışmasına neden olur, bu da skapulanın doğal hareket paternini bozar.
Omuz yaralanmaları, skapular diskinezi gelişimini tetikleyen bir diğer önemli faktördür.
Rotator cuff yırtıkları, labrum yaralanmaları veya omuz çevresindeki diğer yaralanmalar,
skapular diskineziye yol açabilir. Yaralanmalar sonrası omuz hareketliliğini kaybeden kişiler,
skapular kasları yeterince kullanamadıkları için bu durum gelişebilir. Yaralanmalar ayrıca
skapula ve omuz arasındaki dengeyi bozarak, anormal hareket paternlerine yol açar. Tedavi
edilmemiş veya tam olarak iyileşmemiş omuz yaralanmaları, uzun vadede skapular
diskineziye neden olabilir.
Belirtileri nelerdir?
Skapular diskinezi, genellikle omuz ağrısı ile ilişkilendirilir, ancak belirtiler kişiden kişiye
değişiklik gösterebilir. En yaygın belirtiler arasında omuz ağrısı, hareket kısıtlılığı, kas
yorgunluğu, skapulanın anormal hareketi ve hissetme kaybı yer alır. Skapular diskinezi,
omuz bölgesinde genel bir ağrıya neden olabilir. Bu ağrı, omuz hareketleri sırasında, özellikle
de kolun yukarı kaldırılması veya yana açılması sırasında daha belirgin hale gelir.
Skapulanın anormal hareketleri, omuz ekleminin tam hareket açıklığını kısıtlayabilir. Bu
durum, günlük aktivitelerde zorluk yaşanmasına neden olabilir. Örneğin, saç tarama, giyinme
veya bir nesneyi yüksek bir raftan alma gibi basit aktiviteler bile zorlaşabilir.
Skapular kaslardaki dengesizlikler ve zorlanmalar, kas yorgunluğuna yol açabilir ve bu
yorgunluk, özellikle uzun süreli aktiviteler sırasında belirgin hale gelir. Gözle görülür bir
şekilde, skapula omuz hareketleri sırasında normalden farklı bir şekilde hareket edebilir.
Örneğin, skapula omuz hareketleri sırasında aşırı yükselir veya omurga boyunca dışa doğru
çıkar. Sinir hasarı varsa, skapular bölge çevresinde his kaybı veya karıncalanma gibi
nörolojik belirtiler de ortaya çıkabilir.
Skapular Diskinezi tanısı nasıl konulur ?
Skapular diskinezi, genellikle bir fiziksel değerlendirme ile teşhis edilebilmektedir. Hastanın
skapula hareketlerini gözlemleyerek ve omuz hareket açıklığını değerlendirerek tanı
koyabilir. Ayrıca, omuz kaslarının gücünü test etmek ve olası sinir hasarlarını değerlendirmek
için çeşitli testler uygulanabilir. Bazen, altta yatan nedenleri daha iyi anlayabilmek için
manyetik rezonans görüntüleme (MRI) veya ultrason gibi görüntüleme teknikleri de
kullanılabilmektedir. Bu testler, skapulanın ve omuz ekleminin anatomik yapısını ve olası
yaralanmaları değerlendirmek için önemli bilgiler sağlar.
Skapular Diskinezi tedavisi nasıl yapılır ?
Skapular diskinezi tedavisi, altta yatan nedenlere ve semptomların şiddetine bağlı olarak
değişir. Tedavi, genellikle konservatif yöntemlerle başlar ve bu yöntemler genellikle başarılı
sonuçlar verir. Skapular diskinezi tedavisinin temelini fizik tedavi oluşturur. Fizik tedavi,
skapular kasların güçlendirilmesine, esnekliğin artırılmasına ve postürün düzeltilmesine
odaklanır. Serratus anterior, trapezius ve rhomboid kasları gibi spesifik kas gruplarını hedef
alan egzersizler, skapular kontrolü yeniden sağlamaya yardımcı olabilir. Bu egzersizler,
kasların kuvvetlenmesini ve uyumlu bir şekilde çalışmasını sağlarken, aynı zamanda skapula
ve omuz arasındaki hareket uyumunu yeniden kazandırmayı hedefler.
Ayrıca hastaların, günlük yaşamlarındaki postürlerini düzeltmeleri teşvik edilir. Bu, uzun
süreli masa başı çalışmalarında ergonomik düzenlemeler yapmayı, doğru oturma
pozisyonları kullanmayı ve düzenli aralar vermeyi içerir. Skapular diskineziye bağlı ağrıyı
azaltmak için anti-inflamatuar ilaçlar veya ağrı kesiciler kullanılabilir. Buz uygulamaları da
iltihaplanmayı ve ağrıyı azaltmada etkili olabilir. Bazı durumlarda, skapular diskinezi cerrahi
müdahale gerektirebilir. Konservatif tedavinin yetersiz kaldığı durumlarda veya sinir
sıkışması durumunda cerrahi tedavi düşünülebilmektedir.
