Spastisite Nedir ?
Spastisite, merkezi sinir sisteminde meydana gelen hasar sonucu vücudumuzdaki kasların aşırı kasılması ve sertleşmesi durumudur.
Bu, kasların normal hareketini zorlaştırmakta ve dolayısıyla kaslarımızın motor becerilerini kısıtlamaktadır. Spastisitenin en yaygın nedenleri arasında serebral palsi ( beyin felci), inme, omurilik yaralanmaları ve multipl skleroz (MS) yer alır.
Beyin felci ( serebral palsi), doğuştan gelen bir hastalık olup beyin gelişimindeki bozukluklar nedeniyle motor kontrol kaybı yaşanır. Bu durum, çocukluk döneminde kas sertliği ve spastisite ile kendini gösterir. Omurilik yaralanmaları da spastisitenin bir başka yaygın nedenidir. Omurilikteki hasar, sinirlerin düzgün çalışmasını engeller ve kasların aşırı kasılmasına yol açar. MS gibi hastalıklar ise sinirlerin koruyucu kılıfının hasar görmesiyle meydana gelir ve bu da sinir iletiminin bozulmasına, dolayısıyla spastisiteye neden olur.
Bunun yanı sıra, inme (felç-stroke) spastisitenin başlıca nedenlerinden biridir. İnme, beyinde kan akışının aniden kesilmesiyle ortaya çıkan bir durumdur. Beyin damarlarında bir tıkanıklık veya kanama kan akımının kesilmesine neden olmakta ve bu da beyindeki motor sinirlerin hasar görmesine yol açmaktadır. Hasar gören sinirler kaslara sürekli olarak anormal elektriksel sinyaller göndererek kasların gevşemesine izin vermeden devamlı bir kasılma halinde kalmasına sebep olmaktadır. .Normal iletilmeyen sinyaller nedeniyle sinyallerin normal şekilde iletilmemesi, kasların gevşemesini engellenmekte ve kaslarda sertlik ve spastisite meydana gelmektedir.
Felç tedavisi- Beyin felci geçirmiş hastalarda el fonksiyonlarının düzeltilmesi
İnme sonrası spastisite, genellikle kollar ve bacaklarda görülür ve kaslarda aşırı sertlik, ağrı ve hareket kısıtlılıkları ile kendini gösterir. Zamanla hastaların günlük yaşam aktiviteleri zorlaşabilir, yürümeleri kısıtlanır, denge sorunları ortaya çıkar. Spastik kaslar, genellikle aşırı gerilmiş ve sert hale gelir, bu da kaslardaki ağrı ve hareket zorluklarına neden olur. Kasların bu şekilde aşırı kasılması, vücutta deformitelere yol açabilir ve eklemlerde kalıcı hareket kaybına neden olabilir. Özellikle bacaklardaki spastisite, ayak bileği ve diz eklemlerinin normal hareketini engelleyebilir, bu da yürüme zorluklarına ve postür bozukluklarına yol açar ve eklemlerde şekil bozukluğu oluşturan deformiteler gözlenebilir.
İnme sonrası spastisitenin tedavisinde birkaç yaklaşım bulunmaktadır.
Tedavi süreci, hastanın spastisitesinin şiddetine, etkilenen kas gruplarına ve genel sağlık durumuna göre kişiselleştirilir.
Fizik tedavi, spastisitenin tedavisinde önemli bir rol oynar. Spastik kaslar üzerinde yapılan esneme, güçlendirme ve hareketlilik artırma çalışmaları, kasların gevşemesine yardımcı olabilir. Düzenli fizik tedavi , kas sertliğini azaltabilir, eklem hareketliliğini artırabilir ve hastaların günlük aktivitelerini daha bağımsız bir şekilde yapmalarına yardımcı olabilir.
İlaç tedavisi de spastisiteyi yönetmenin önemli bir yoludur. Kas gevşetici ilaçlar, spastik kasların gevşemesini sağlamak için kullanılabilir. Ayrıca, botulinum toksini (Botoks) enjeksiyonları da spastisite tedavisinde kullanılan etkili bir yöntemdir. Botoks, spastik kaslara uygulandığında, sinir uçlarındaki anormal uyarıları bloke eder ve kasın gevşemesini sağlar. Ancak, botoks tedavisinin etkisi geçicidir ve belirli aralıklarla yenilenmesi gerekir.
Bunun dışında cerrahi müdahaleler de spastisite tedavisinde önemli yeri vardır. Özellikle inme sonrasında spastisite çok şiddetli olduğunda ve ilaç tedavisi ya da fiziksel terapi yeterli olamayacak kadar etkisiz kaldığında, cerrahi yöntemler devreye girebilir. Kas kesileri, tendon uzunlatma veya sinirlerin belirli bölgelerinin serbest bırakılması gibi cerrahi prosedürler, spastisiteyi hafifletebilir ve kasların normal fonksiyonlarını geri kazandırabilir.
Son yıllarda hiperselektif nörektomi (HSN) gibi yenilikçi cerrahi teknikler de spastisitenin tedavisinde kullanılan etkili bir tekniktir.
Hiperslektif Nörektomi nedir ?
HSN, motor sinirlerin hedeflenip, spastik kasların aşırı kasılmalarını engellemek için sinir dallarının ayrılması işlemidir. Bu teknikte bir motor sinirin her bir dalı , kas ile bağlantı yaptığı nöromüsküler kavşağa kadar takip edilerek ayırılı ve kasılması istenmeyen kas liflerine giren dallar kesilir. Bu teknik, spastik kasların kontrolsüz kasılmalarını azaltmak ve hareket kabiliyetini artırmak için kullanılan ileri düzey bir yöntemdir.
Hiperselektif nörektomi avantajları nelerdir ?
Hiperselektif nörektomi (HSN), spastisite tedavisinde kullanılan oldukça etkili bir cerrahi tekniktir ve spastik kasların aşırı kasılmalarını hedef alarak tedavi sürecini optimize eder. Bu yöntemin en büyük avantajlarından biri, motor sinirlerin her bir dalını hassas bir şekilde hedeflemesidir. Bu sayede yalnızca spastisitenin kaynağı olan sinirler kesilir, çevre dokulara zarar verilmeden tedavi yapılır. Böylece daha doğru ve güvenli bir müdahale sağlanır.
HSN’nin bir diğer önemli avantajı, uzun süreli iyileşmeler sağlayarak, hastaların fonksiyonel kapasitesini artırmasıdır. Kasların gevşemesi ve aşırı kasılmaların engellenmesi, hastaların günlük yaşam aktivitelerinde belirgin bir iyileşme yaratır ve motor becerilerde gelişim sağlar.
Ayrıca, HSN daha az dokuya zarar vererek yapılır, bu da iyileşme sürecinin hızlanmasına yardımcı olur ve komplikasyon riskini azaltır. Bu yöntemin bir diğer artısı, spastisiteye yönelik doğrudan bir müdahale sunmasıdır. Sadece problemli sinirler hedef alındığından, sağlıklı dokular zarar görmeden tedavi gerçekleşir. Bu da hastaların kas fonksiyonlarının mümkün olduğunca korunmasını sağlar.
Hiperselektif nörektomi (HSN) uygulandıktan sonra, hastaların kol veya bacaklarına alçı yapılmaz. Bu da, HSN’nin önemli avantajlarından biridir çünkü prosedür, kasları gevşetmek için doğrudan motor sinir dallarına müdahale eder ve bu süreçte kaslar ve eklemler doğal hareketliliğini korur. Alçı uygulamasına gerek olmaması, iyileşme sürecini hızlandırır ve hastanın daha hızlı fonksiyonel rehabilitasyonuna olanak tanır. Böylece, hastalar tedavi sonrası daha hızlı bir şekilde hareket etmeye başlar ve fiziksel terapiye daha erken odaklanabilirler. Bu, hastaların günlük aktivitelerini daha çabuk normale döndürmelerine yardımcı olur.
Son olarak, HSN, hastanın ihtiyaçlarına göre özelleştirilebilir ve belirli kas gruplarına yönelik olarak uygulanabilir. Bu kişiselleştirilmiş yaklaşım, tedavinin daha etkili ve hedef odaklı olmasına olanak tanır. Bu nedenle, HSN, spastisite tedavisinde önemli bir alternatif sunar ve diğer tedavi yöntemlerinin yetersiz kaldığı durumlarda tercih edilebilir.
Hiperselektif Nörektomi Kimlere uygulanır ?
Hiperselektif nörektomi (HSN), genellikle spastisite ve buna bağlı deformiteler yaşayan hastalara uygulanır. Ancak, bu cerrahi müdahale herkes için uygun değildir. genellikle şu durumlardaki hastalar bir tedavş yöntemi olarak düşünülebilir.
- Inme (Stroke) Sonrası Spastisite: Özellikle inme geçiren bireylerde,kol veya bacak kaslarındaki aşırı kasılmalar ve spastisite, hareket kabiliyetini ciddi şekilde kısıtlayabilir. HSN, bu durumu tedavi etmek için etkili bir seçenek olabilir.
- Beyin Felci (Serebral Palsi): Doğuştan gelen motor bozukluklar nedeniyle kaslarda spastisite gelişen beyin felci hastaları, kas sertliğini ve deformiteleri azaltmak amacıyla HSN’den fayda görebilir.
- Omurilik Yaralanmaları: Omurilikteki travmalara bağlı bacak kaslarında aşırı kasılmalar , yürüyüş bozukluğu ve eklem deformiteleri olan hastalar , HSN ile tedavi edilebilir
- Multipl Skleroz (MS): MS gibi nörolojik hastalıklar sonucu ortaya çıkan kalıcı eklem kısıtlılıkları ve eklem spastisitesi , HSN ile tedavi edilebilir.
- Kalıcı Spastisite ve Deformiteler: Fiziksel terapi, ilaç tedavisi veya diğer cerrahi tedavi yöntemlerine yanıt vermeyen, kalıcı spastisite ve eklem deformiteleri yaşayan hastalar HSN için uygun olabilir.
.Tedaviye karar verirken, hastanın genel sağlık durumu, spastisitenin seviyesi ve diğer tedavi seçeneklerine verdiği yanıtlar dikkate alınır
HSN, oldukça hassas ve deneyim gerektiren bir cerrahidir. Sinir dallarının doğru şekilde hedeflenmesi ve ayrılması için yüksek düzeyde mikrocerrahi beceri ve deneyim gereklidir. Bu nedenle, cerrahiyi gerçekleştiren kişinin, özellikle mikrocerrahi konusunda uzmanlaşmış bir hekim olması çok önemlidir.
Serebral palsi nedeni ile parmak ucunda yürüme şikayeti ile hiperselektif nöroktomi yapılan hasta
Felç( stroke) sonrası elde aşırı kasıllma nedeniyle hiperselektif nörektomi uygulanan hasta
Ayak ucunda yürüme şikayeti nedeniyle hiperselektif nörektomi uygulanan hastanın 3. Hafta kontrolü
Serebral palsi nedeni ile hiperselektif nörektomi yapılan hastamızın ebeveyn görüşleri
Felç sonrası el ve kolda kasılma nedeniyle hiperselektif nörektomi uygulanan hastamızın görüşleri
