Hasta Bilgilendirme

POLİDAKTİLİ (FAZLA PARMAK) NEDİR?

Parmakların duplikasyonu yani elde ya da ayakta fazladan parmak olmasına polidaktili adı verilir. Yunancada birden fazla anlamına gelen ‘Poly’ ve parmak anlamına gelen ‘Dactylos’ kelimelerinden türetilmiştir. Yüzük parmağı en sık duplike olan parmaktır ve sindaktili (yapışık parmaklılık) bu duruma eşlik edebilir. Fazladan olan parmak sadece yumuşak doku, yumuşak doku/kemik ve yumuşak doku/kemik/tendon/eklem yapılarını içerebilir. Erkek ve kız çocuklarda eşit sıklıkta görülür.

SEBEBİ NEDİR VE HANGİ DURUMLARDA GÖRÜLÜR?

Bebeğin anne rahmindeki gelişimi esnasında parmaklar bir tomurcuktan gelişerek birbirlerinden ayrılırlar. Polidaktili (Fazla Parmak) bu süreçte ayrılmanın gereğinden fazla derecede olması veya fazladan bir segment oluşması nedeniyle gelişir. Ailesel veya çevresel faktörler fetal ekstremitede malformasyon ile sonuçlanabilir.  Ailesel geçişli polidaktilide gen mutasyonları rol oynarken; hematopoetik sistem hastalıkları (Kalıtsal Anemiler), Trizomiler, Down sendromu gibi çeşitli sendromlar bu duruma eşlik edebilir.  Ailesel olmayan ve çevresel etkenlere bağlı gelişen polidaktilide; annede diyabet olması, epilepsi hikayesi, talidomid maruziyeti öyküsü ve düşük doğum ağırlığı risk faktörleri arasındadır.

POLİDAKTİLİ (FAZLA PARMAK) TİPLERİ NELERDİR?

• Preaksiyel (Radyal) Polidaktili: Fazladan gelişmiş bir başparmak bulunmasıdır. Fazladan başparmak kemik ve eklem seviyesine göre tiplere ayrılır.
• Santral Polidaktili: İşaret, orta ve yüzük parmakları arasında gelişen fazladan bir parmak bulunmasıdır.
• Postaksiyel (Ulnar) Polidaktili: Fazladan gelişmiş bir serçe parmak bulunmasıdır. Bu tip sendromik hastalarda daha sık görülmektedir.

TANISI NASIL KONULUR?

Doğumdan sonra yapılan fizik muayene sırasında fazladan parmak çoğunlukla tanı alır. Bu parmak tıpkı diğer parmaklar kadar gelişmiş normal bir halde   veya az gelişmiş bir deri eki halinde görülebilir. Polidaktili teşhisi konduktan sonra ilişkili olduğu sendromlar ve gen mutasyonları araştırılmalıdır. Fazladan gelişmiş olan parmağın doku içeriği ve boyutu hakkında bilgi sahibi olmak açısından röntgen çekilir.  Eklem hareket açıklığı ölçülür ve sinir muayenesi yapılır.

NE ZAMAN TEDAVİ EDİLİR?

Operasyon genel anestezi altında gerçekleştirilmektedir. Cerrahi genellikle iki parmakta kıstırma hareketinin gelişimesi öncesinde veya ilerleyici bir deviasyon başlamadan yaklaşık 9-15. Aylarda yapılabilir. Eğer sadece deri ekinden oluşan yüzen bir parmak mevcutsa, lokal anestezi altında daha erken dönemde de alınabilir.

TEDAVİDE AMAÇ NEDİR?

Kozmetik açıdan tatmin edici bir görünüm elde etmek, işlev ve hareket kısıtlılığını önlemek, eklem hareket açıklığını ve simetrik bir parmak gelişimini sağlamak operasyonun amaçlarıdır. Radyal polidaktili olarak bilinen çift başparmak durumunda baskın ve sağlıklı parmağı belirlemek önemlidir. Daha az gelişmiş olan fazladan parmağın çıkarılması sonrası, kalan baskın parmağın işlevselliğini korumak adına yumuşak doku,kemik,tendon ve ligamanların da rekonstrüksiyonu önemlidir.

NASIL TEDAVİ EDİLİR?

İşlevsel olarak kısıtlılığa sebep olan ve diğer parmaklara göre daha az gelişmiş olan parmak çıkarılır. İleriki dönemlerde Nöroma (sinir tümörü) gelişmesini önlemek adına fazladan parmağa ait sinir ve damar yapıları alınır.

Çift başparmak gerçek bir çoğalmadan çok, parmağın bölünmesi gibi düşünülebilir. Standart tedavi yapı gereği dominant olan başparmağın seçilmesi ve daha az gelişmiş olanın ablasyonudur. Kalan baskın başparmağın fonksiyonunu optimize etmek için eklem yüzeyi modifikasyonu, ligaman ve tendon rekonstrüksiyonu gerekir. Fazladan parmağı çevreleyen cilt dokusu, eklem stabilizasyonunu sağlayan kollateral ligamanlar, tendon ve intrinsik kaslar korunarak dominant parmağa aktarılır ve uygun şekilde tamiri yapılır. Bu operasyon sonucunda işlevsel, estetik görünüme ve şekle sahip orantılı bir başparmak elde edilir.

AMELİYAT SONRASINDA NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?

Ameliyat sonrası yara yeri bakımı ve antibiyotik profilaksisi önemlidir. Hasta operasyondan bir gün sonra taburcu olabilir. Operasyon sonrası hastanede verilen ağrı kesici ve antibiyotik, taburculuk sonrası da reçete edilir. Gazlı bez ve antibiyotikili pomadlarla pansuman yara yeri iyileşene kadar yapılır.

Atel ile immobilizasyon, eklem instabilitesi ve kas güçsüzlüğü mevcut olan özel durumlarda önerilebilir. Hasta yara bakımı boyunca, birinci ayında ve sonrasında ise durumuna göre düzenli olarak kontrollere çağırılır. Fizyoterapi parmağın işlevini güçlendirmek, eklem hareket açıklığını sağlamak açısından önemlidir. Fizik tedavi; hastanın elini ve parmağını kullanmaktan sakınmaması için çeşitli oyunlarla desteklenebilir.

UZUN DÖNEMDE GELİŞEBİLECEK KOMPLİKASYONLAR VE TEDAVİLERİ NELERDİR?

Operasyon sonrası sonuç; polidaktilinin derecesi, tipi ve komplike olup olmamasına bağlıdır. Eklem sertliği, skar kontraktürü, instabilite ve parmakta güçsüzlük operasyon sonrasında görülebilecek komplikasyonlardır. Deneyimli bir cerrah tarafından yapılan ameliyat sonucunda ve sonrasında fizik terapiyle desteklenen hastalarda bu komplikasyonlar önlenebilir veya en aza indirgenebilir.

Elde fazla parmak (polidaktili) nedeniyle ameliyat ettiğimiz hastamızın ebeveyn görüşleri

Ayakta fazla parmak polidaktili olan hastanın ebeveyn görüşleri