1. PARMAK TABANINDA KİREÇLENME (1.CMC EKLEM OSTEOARTRİTİ)
Kemiklerin her iki ucunu düzgün yüzeyli kıkırdak kaplar. Bu kıkırdak yapı kemiklerin hareket sırasında eklem içinde kolayca kaymasını sağlar. Osteoartrit bu kıkırdağın eskimesi ve yüzeyinin bozulmasıyla oluşur. Elde osteoartrit genellikle başparmağın tabanında bulunan eklemde görülür. Başparmağın tabanında , başparmağın kendi ekseni etrafında dönmesini, çimdik hareketini ve diğer parmakların desteklenmesini sağlayan bir eklem vardır. Bu eklem sayesinde nesneleri kavrayıp elimize alabiliriz. Bu eklemin bozulması sonrası el fonksiyonlarında başparmağın kullanılması sırasında ağrı oluşur. Başparmak tabanını etkileyen artrit kadınlarda erkeklere göre daha sık ve sıklıkla 40 yaşından sonra görülür. Eklem hasarı ve kırık hikayesi olması artrit görülme ihtimalini arttırır.
Muayenede kavrama veya çimdikleme gibi hareketlerde ağrı olması.; başparmak tabanında şişme veya hassasiyet; parmağın uzun süreli kullanımdan sonra ağrı hissi ve rahatsızlık; kavrama ve çimdikleme hareketlerinde kuvvet kaybı; eklem çıkığını andıran büyümüş eklem görüntüsü; kısıtlı eklem hareketi saptanabilir.
Fizik muayenede başparmak tabanında hassasiyet ve şişme bulunabilir.(şekil 1) Fizik muayene sırasında kullanılan testlerden biri başparmak tabanındaki eklemi sabitleyecek şekilde sıkıca tutarken başparmağı hareket ettirmektir. Bu test sırasında eklem içinde kum taneleri varmış hissi veya sürtünme sesi varsa kemiklerin birbirlerine sürttüğü düşünülür.
Direkt grafide eklemin bozulması, kemikte oluşan mahmuzsu çıkıntılar ve kalsiyum tortuları görülebilir. (Şekil 2)
Başparmak tabanı artriti başlangıç döneminde cerrahi dışındaki tedavi yöntemlerine cevap verebilir. Günde birkaç sefer eklem üzerine 5-15 dakika süreyle buz ile soğuk uygulaması yapılabilir. Aspirin veya ibuprofen gibi anti-enflamatuar ilaçlar alınması iltihabı ve şişliği azaltmada yardımcıdır. Destekleyici atel kullanılması eklem hareketini kısıtlayıp eklemin dinlenmesine ve iyileşmesine imkan sağlar. Atel hem başparmağı hem de el bileğini koruyabilir. Gün içinde aralıklı veya sadece gece kullanılabilir. ( Şekil 3)
Artrit ilerleyici bir hastalık olduğundan, zamanla kötüleşebilir. İlerleyen eklem hasarlanmalarında eklem içine steroid enjeksiyonu yapılabilir. Bu uygulama sonrası birkaç ay için genellikle rahatlama sağlanır. Ancak enjeksiyonlar birkaç sefer dışında hastalık süresince devamlı tekrarlanamaz. Cerrahi dışı tedavi yöntemlerden fayda sağlanamadığı durumlarda, cerrahi düşünülür. Birçok farklı cerrahi prosedür vardır. Cerrahi operasyon yatışa gerek kalmaksızın ayaktan uygulanabilir. Cerrahi prosedürlerden biri eklem içinde kemiklerin kaynaştırılmasıdır ki bu yöntemin uygulanması eklem hareketini kısıtlar. Bir başka seçenek eklemin hasar görmüş parçasının çıkarılıp, kas kirişinden (tendon) doku nakliyle veya yapay maddelerle yeniden yapılandırılmasıdır. Sıklıkla kullanılan en iyi cerrahi seçenek 1. karpometakarpal artroplastisi olarak bilinen artritik kemiklerin bölgeden uzaklaştırılıp, kas kirişlerinin rotalarını değiştirerek başparmak ve el bileği kemikleri arasına tampon vazifesi görecek şekilde yerleştirilmesi işlemidir. Ağrı şikayetini azaltmakla birlikte, azalmış olan eklem hareketinde de rahatlama sağlar.
Cerrahi sonrası birkaç hafta için alçı uygulanır. Genellikle fizik tedavi uzmanının içinde olduğu bir rehabilitasyon programı elinizin kuvvet ve hareketini kazanmanıza yardımcı olur. Rehabilitasyon programını başında hareketlerde zorluk ve rahatsızlık hissedebilirsiniz ancak zamanla bunlar azalır. Cerrahiden sonar tamamen iyileşme birkaç ay alır.